De nieuwe partijen bij #TK2021: ken jij ze al?

Code Oranje, BIJ1 en VOLT. Klinken ze al bekend? Het zijn een paar voorbeelden van nieuwe partijen die tijdens de Tweede Kamerverkiezingen volgend jaar mee gaan doen. In dit blog praten we je graag bij over deze nieuwe partijen, hun standpunten en hun lijsttrekkers.

Code Oranje
Deze partij bestaat sinds eind 2018 en heeft begin 2019 ook meegedaan met de Provinciale Statenverkiezingen, maar heeft daar geen zetel gehaald. In september van dit jaar maakte de Haagse oud-wethouder Richard de Mos – tevens oud-PVV-Kamerlid – bekend dat hij zich aansloot bij Code Oranje. Hij gaat de partij de aankomende verkiezingen leiden, met advocaat Peter Plasman als ‘running-mate’.

De partij noemt zichzelf geen politieke partij, maar een beweging, die streeft naar een burgerdemocratie, democratie 3.0 of ombudspolitiek. Standpunten worden bepaald in overleg met de burger en via een speciale app kan er commentaar worden gegeven op de agenda van de beweging.

De Mos voerde deze ombudspolitiek eerder al in Den Haag, waar hij een jaar wethouder was. Van die positie nam hij afstand nadat de Rijksrecherche was binnengevallen bij zijn kantoren, vanwege een verdenking van een aantal delicten. Het proces, waarbij het OM De Mos verdenkt van deelname aan criminele organisaties, schending van het ambtsgeheim, meineed en corruptie, loopt nog. De Mos zelf claimt onschuldig te zijn, en spreekt van een ‘trial by media’.

BIJ1
BIJ1 is de nieuwe naam voor Art1kel, de politieke partij die werd opgericht door Sylvana Simons. Zij was eerst lid bij DENK, maar verliet die partij omdat ze vond dat DENK te veel polariseerde. Ze gaf ook aan niet genoeg ruimte te krijgen op het gebied van homo- en vrouwenemancipatie en voelde zich niet gesteund toen ze bedreigd werd.

In 2017 kreeg Art1kel niet genoeg stemmen voor een zetel, een jaar later lukte het wel om met één zetel in de gemeenteraad van Amsterdam te komen. Die positie heeft Simons onlangs opgegeven om zich volledig te kunnen richten op de Tweede Kamerverkiezingen. In de Kamer wil de partij zich gaan inzetten voor verbinding, solidariteit, rechtvaardigheid en gelijkwaardigheid. In het verkiezingsprogramma, dat afgelopen zondag uitkwam, ligt een duidelijke nadruk op diversiteit en inclusiviteit.

VOLT
De toekomst van Nederland ligt in het bundelen van Europese krachten; dat is de belangrijkste boodschap van VOLT. Deze partij doet voor het eerst mee aan de Nederlandse parlementsverkiezingen en probeert dit in meer Europese landen. Bij de laatste Europese Parlementsverkiezingen deed de pan-Europese beweging mee in acht landen en behaalde uiteindelijk via Duitsland een zetel in het Europees Parlement.

De partij streeft naar een federaal Europa, met een Europees Parlement dat dezelfde macht krijgt als het Congres in de Verenigde Staten van Amerika. Verder moet er een Europees buitenlandbeleid en ministerie komen, een Europees leger en moeten energienetwerken Europees worden ingericht. De partij heeft verder progressieve, groene standpunten, zoals het invoeren van een basisinkomen. Wat dat betreft lijkt de partij ergens tussen D66 en GroenLinks te passen, maar met nog meer nadruk op Europa.

BoerBurgerBeweging (BBB)
Zoals de naam je waarschijnlijk al doet vermoeden wil deze partij opkomen voor de belangen van boeren en burgers. Ze wijzen er op dat een groot deel van de Nederlanders de boeren steunt bij hun protestacties. Centraal in het verkiezingsprogramma staat dan ook de voedselproductie in Nederland, wat de beweging uiteenzet in acht pijlers.

Met een verkiezingsprogramma en een kandidatenlijst lijkt de BBB serieus mee te willen doen met de verkiezingen. De lijst wordt aangevoerd door Caroline van der Plas, journalist en ‘agrarisch boegbeeld’. Met de aandacht die de boeren het afgelopen jaar gekregen hebben zou de partij nog zo maar eens mee kunnen gaan doen om een zetel, alhoewel de peilingen daar voorlopig nog niet op wijzen.

NLBeter
Deze partij is opgericht met als voornaamste doel om de zorg in Nederland te verbeteren en meer prioriteit te geven. Lijsttrekker van de partij is Esther van Fenema, een psychiater werkzaam in de ggz.

Corona heeft het belang van de zorg in Nederland nog eens flink onderstreept, en daar speelt NLBeter graag op in. Speerpunten van de partij zijn dan ook voornamelijk verbonden met de zorg. De marktwerking moet eruit, en elke burger heeft recht op een goede basiszorg. Er komt veel meer aandacht voor leefstijl en preventie, met bijvoorbeeld strenge regels voor reclame voor ongezonde producten.

Het programma blijft niet enkel beperkt tot een visie op zorg. Onderwijs vormt een belangrijk onderwerp binnen de partij, wat wordt onderstreept door de aanwezigheid van een leraar op de vierde plek op de lijst, Ton van Haperen. Op onderwijsvlak focust NLBeter zich vooral op het primair en voortgezet onderwijs. Daar zet de partij in op het ontmantelen van ‘tussenlagen’ van raden en besturen, een verlaging van de werkdruk en een verhoging van het salaris.

Andere partijen

Onlangs kwamen hier nog de partijen van Annabel Nanninga en Joost Eerdmans (JA21) en de nieuwe partij van Femke Merel van Kooten-Arissen (Splinter) bij, waarvan vooral de eerste het niet onaardig doet in de peilingen. Ook Henk Krol doet weer een gooi naar een zetel, dit keer alleen, met zijn Lijst Henk Krol.  Verder ligt het voor de hand dat NIDA, een door de islam geïnspireerde partij, mee zal doen met de verkiezingen.

De partijen hierboven zijn de meest serieuze kandidaten voor een zetel, maar er zijn meer partijen die zeggen een gooi te doen om op de kieslijsten te komen. Zo is er de Partij voor het behoud van de Nederlandse Identiteit, GO Identiteit en Daadkracht, de Basisinkomenpartij (of ze meedoen hangt af van de belangstelling) en zo kunnen we nog wel even doorgaan.  Ten slotte is ook de partij Nieuwe Democratie van psycholoog Wim van Dijk door de Kiesraad geaccepteerd. Deze partij richt zich volledig richt op een waardig levenseinde.

De kiesraad bracht onlangs een overzicht uit van de partijen die momenteel, met logo, geregistreerd staan.

Of deze partijen daadwerkelijk op het kiesbiljet komen is bij de meeste nog maar de vraag. Op 1 februari moeten alle partijen die mee doen hun definitieve kandidatenlijsten inleveren bij de kiesraad.

Sander Kisteman is masterstudent Management van de Publieke Sector (specialisatie Public Affairs) aan Universiteit Leiden en daarnaast werkzaam bij de Public Affairs Academie.